Winter 2016-2017

Twee keer op het ijs

Het blijft iedere keer weer bijzonder op natuurijs te schaatsen en het blijft ook iedere keer weer verrassend om te zien hoe snel dat mogelijk is in Ankeveen. Nu waren de ijsvormingsdagen wel ideaal: er was al een behoorlijke afkoeling van het water, mede door wat sneeuw welke vooraf aan de vorst viel. Bovendien stond er amper wind.

Als u de eerste afbeelding van de temperatuur op De Arend bekijkt (N.B.: u ziet niet de vorst van 15 januari: -2.2), dan blijft het toch zeer bijzonder dat na -2.2, -3.3, -4.7  en -5.8 de eersten al aan het schaatsen waren op 19 januari 2017.
Volgens de ijsaangroeimodellen (zie hier) betekent dat opgeteld 16 : 5 = 3,2 cm
Omdat de omstandigheden behoorlijk ideaal waren en de temperatuur in die eerste dagen nauwelijks boven nul kwam, verwacht ik dat de ijsaangroeimodellen behoorlijk nauwkeurig waren. Ikzelf was die dag (nog) niet op het ijs maar er wel bij en de geluiden welke ik hoorde vertelden mij hetzelfde: ja, op 3 cm is het mogelijk om te schaatsen, maar . . .
Niemand kan je de garantie geven dat het overal 3 cm is. Ik heb derhalve voor mijzelf 3 cm als zeer onbetrouwbaar gekwalificeerd. Ik heb de volgende nacht nog afgewacht (met -5.6 hetgeen groei van ongeveer 1 cm betekent).

Afbeelding boven: Temperatuur op De Arend van 16 t/m 22 januari 2017 Klik op afbeelding is groter formaat in nieuw scherm

Afbeelding boven: Temperatuur op De Arend van 23 t/m 29 januari 2017 Klik op afbeelding is groter formaat in nieuw scherm

U kunt zien en horen in de eerdere berichten op 20 januari 2017 dat er behoorlijk was te schaatsen voor weinigen.
De dagen erna werd het ijs, ondanks af en toe met dagtemperaturen behoorlijk boven nul, langzamerhand wat sterker.
Het resulteerde in een 'invasie van schaatsliefhebbers' in Ankeveen op zondag 22 januari. Die invasie was mij in eerste instantie ontgaan, omdat ik met hooguit 100-200 man/vrouw aan het schaatsen was in Kortenhoef.
Zoals u in de eerdere berichten kunt lezen, bracht dat voor mij even een moment van bezinning. U heeft me daarin goed geholpen met reflectieve argumenten.

Na de 22e hadden we 's nachts amper vorst en een paar dagen met temperaturen overdag ruim boven nul. Maar de 26e en 27e stonden we (in Kortenhoef) weer op een 'jaloersmakende ijsplaat'.

De verwachtingen maakten ons weer hoopvol voor een mogelijk derde keer op het ijs in de tweede week van februari.
Het kwam er echter niet van.

Resumerend mogen we stellen dat we in tijden van opwarming van de aarde toch maar weer een aantal dagen hebben kunnen genieten van schaatsen op natuurijs. En als we werkelijk vertrouwen hebben in de zonnevlekkencyclus (lees hier), dan hebben we de komende twee à drie jaar weer extra kansen!

Voor nu wens u ik een aangename voortzetting van het jaar 2017 mèt een 'vorstelijke afsluiting' in december 2017 op het ijs!

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Riskant waaghalzenijs?

Kleine update van 10-02-2017 14.30 uur

ECMWF pluim, 10-02-2017, 09.51 uur Te weinig vorst na zaterdag en ook veel hogere dagtemperaturen.

Het weer doet niet wat we het liefst ervan verwachten:
- 's nachts vorst tot 7 à 8 graden;
- en dat dan een nacht of vier/vijf achter elkaar;
- overdag tot -1 of 0 met een zonnetje erbij;
- weinig wind.

Wat zijn de verwachtingen?
- tot zaterdag amper vorst;
- de oostenwind blijft doorwaaien met kracht 3 à 4;
- de nacht naar vrijdag was koud voorspeld, maar door de hardnekkige bewolking viel de vorst sterk tegen;
- na zaterdag zou het 's nachts tot -5 kunnen zakken;
- maar de dagtemperaturen worden dan plus 5 en hoger.

Met dit soort vooruitzichten èn onzekerheden zijn er geen uitspraken te doen welke stand zouden kunnen houden.
Als het kouder wordt dan de voorspellingen, dan ontstaat er heel misschien riskant waaghalzenijs.
Fokke en Sukke hebben zeker gelijk en mijn verwachting is dat dat wel zo zal blijven.

Het zal niet veel anders worden . . .

Ik wens u allen een prettig weekend.

Een hartelijke groet,

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Opbrengst van 'Pas op de plaats'

Schaatsen op natuurijs geeft u een sterk verhoogd risisco. Foto: Cees Damiaans

In de eerdere berichten heeft u kunnen lezen dat ik even tijdelijk een 'pas op de plaats' heb gemaakt.
De belangrijkste reden was dat ik een moment van bezinning ten aanzien van mijn berichtgeving in relatie tot ijsbezoek van mensen wenselijk achtte. De grote mensenmassa welke zich in de laatste vorstperiode op, rond en ook 'in' de Ankeveense Plassen aandiende, stond in geen goede verhouding met de sterkte van het ijs. Aangezien ik dagelijks bericht als er geschaatst kan worden, voelde ik de verantwoordelijkheid voor een goede berichtgeving extra sterk.

De bezinning heeft me, met hulp van bijdragen van velen van u in het gastenboek aangeleverde argumenten (een hartelijk dank daarvoor!!!), het volgende opgeleverd:

• De invloed van de mobiele telefoon inclusief sociale media wordt met het jaar sterker.
  Het zal u zijn opgevallen: u zag vrijwel iedereen met een mobiel; bellen, foto's of filmpjes schieten, berichten versturen.
  Over de inhoud van al die media kunnen we slechts gissen, maar men mag aannemen dat de contacten een sterk aanzuigende werking hebben.

• Dit schaatsnieuws zal zeker ook een aanzuigende werking hebben. Gegevens daarover zijn er niet echt. Bezoekersaantallen zijn bekend echter blijft het onduidelijk wie daarvan naar het ijs komt.
  De verwachting is dat de invloed van de mobiele telefoon en de sociale media beduidend groter is.

• Dat ontslaat me niet van verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid welke ik neem is:
  - u zo goed mogelijk te informeren over de weergegevens ter plaatse;
  - u zo goed als mogelijk is te informeren over de ijssituatie ter plaatse;
  - u altijd te waarschuwen over de risico's van het schaatsen op natuurijs:
  - ik zal u nooit vragen en/of aanraden naar het ijs te komen tenzij de ijsclubs tochten uit gaan zetten.

• Ik heb de stellige indruk dat de bezoekers van deze pagina zeer verantwoordelijke mensen zijn die graag goed geïnformeerd willen worden en daaruit hun eigen conclusies trekken.
  Er is een groot verschil met de willekeurige persoon welke op het ijs filmt en bericht: "Moet je eens kijken wat mooi! Kom ook!!!"
  Er is grote kans dat iedere vorm van ijs lezen en luisteren alsmede kennis van de de meteorologische en geografische eigenschappen dan niet overkomen.

• De verantwoordelijkheid het ijs te betreden ligt enkel en alleen bij U.
  (Een open deur: deze zinsnede staat altijd in rood vermeld als er geschaatst kan worden.)

De conclusie is dat ik door zal gaan met publiceren op het schaatsnieuws.
De 'pas op de plaats' heeft in ieder geval opgeleverd dat ik nog duidelijker zal proberen te zijn in het verstrekken van goede informatie.

U volgt de weerberichten natuurlijk ook! Dan weet u zeer waarschijnlijk dat halverwege komende week zich mogelijkerwijs een tweede vorstperiode gaat aandienen. Het blijft echter nog lange termijn (langer dan drie dagen) en derhalve onbetrouwbaar.
Echter is het leven op die hoop natuurlijk altijd leuk en spannend. Ik volg de ontwikkelingen en schrijf daar af en toe iets over op Twiiter.
Komt de vorst echter binnen handbereik, dan kunt u de berichtgeving hier volgen.
(Zonder mijn berichtgeving komt u met deze pagina natuurlijk ook al heel erg ver met mijn altijd actuele metingen en diverse verwachtingen.)

Een hartelijke groet,

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Oproep 1: De verloren bril is inmiddels door de rechtmatige eigenaar opgehaald.
Oproep 2: Een schaatsliefhebber heeft zijn Freeskate-ijzers door de opwinding op het Bergse Pad laten liggen. Gevonden? Gaarne bericht aan Weerstation@DeArend.nl

Onverwacht schaatsen na 48 uur dooi

Maar vooraleerst: ik wil u hartelijk danken voor alle positieve berichten in het gastenboek van De Arend als reactie op mijn eerder beschreven dilemma. Ik kom er binnenkort zeker nog op terug, maar u heeft een stevige steun in de rug gegeven met veelal uitstekende argumenten.

En omdat de vorstperiode na morgen echt over is, waag ik het nog wel even af te wijken van de (tijdelijke?) pas op de plaats.
Geheel en al veroorzaakt door de door mij onverwachte schaatsmogelijkheid op de Kortenhoefse Plassen. Als u de buitentemperatuur bekijkt van de afgelopen 48 uur, ziet u dat het flink heeft gedooid op De Arend en vannacht was er nog geen matige vorst (tot -4,5).
De ijsaangroeimodellen gaven mijns inziens positievere waarden dan we hier in werkelijkheid mochten verwachten. Deze modellen worden namelijk door dezelfde gegevens aangestuurd als de verwachtingen en die vielen voor onze omgeving beslist ongunstiger uit zoals u in mijn Twitterberichten heeft kunnen zien en lezen.

Ik was dan ook zeer verrast toen ik vanochtend vroeg een filmpje zag vanaf de trekgaten van de Kortenhoefse Plassen van een nabije buurman. De massieve geluiden waren erg overtuigend. Dit is prima ijs!

De nieuwsgierigheid dwong me naar de Kortenhoefse Plassen. Want als het vandaag nog zou kunnen, dan was er wellicht ook nog een mogelijkheid voor morgenochtend vroeg. De verwachting is namelijk dat er nog een beetje vorst komt en dat de temperatuur morgen snel oploopt naar waarden van boven de 6 graden.

Ook even rusten in het zonnetje bij de grote plas.

De situatie was werkelijk boven verwachting. Met name de trekgaten boden stabiel en onbeschadigd ijs. Op de grote plas werd wel rondgeschaatst, maar ik kreeg als snel een melding van een doorzakker. Vandaag wilde ik dat risico niet meer nemen; de geluiden op de plas stonden me niet aan. Maar de kilometerslange trekgaten bieden meer ijsplezier en schoonheid dat geen enkele ijsbaan kan evenaren. Donderdagavond is namelijk mijn vaste schaatsavond in Utrecht; daar hoef ik dus vanavond niet meer naar toe.

Welnu. De goede verstaander heeft slechts een half woord nodig.
Zeer binnenkort, met name als er geen ijs is, kom ik even terug om melding te maken van de opbrengst van 'de pas op de plaats'.

Voor nu spreken we de wens uit dat de winter nog lang niet voorbij is. Februari moet tenslotte nog beginnen.

Een hartelijke groet,

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend
 

Het blijft onverantwoord!!!

Gisteren (zie beslist de eerdere berichten) was ik behoorlijk duidelijk over het al dan niet schaatsen in Ankeveen: ik noemde het onverantwoordelijk.
Over deze situatie wordt door zeer veel mensen zeer verschillend gedacht. Vandaag duid ik mijn standpunt met meer andere voorbeelden.
Velen zien een filmpje van schaatsers op het ijs en zeggen direct: "Ik ga ook!!!""
Als je de gisteren door mij genoemde punten in je achterhoofd hebt zitten, zeg ik: "Je hebt gelijk! Maar realiseer je wel heel erg goed dat het te allen tijde je eigen verantwoordelijkheid is het ijs op te stappen! Aan de gegevens op deze site kun je geen enkele rechtsgeldigheid ontlenen."

Ik weet echter ook dat velen zo niet denken.
Zij realiseren zich niet dat ze werkelijk een zeker risico lopen. Ze denken: "Zij staan er op; dan kan ik ook!" En als zij er dan doorheen gaan, zal snel de schuldige worden aangewezen: De Arend, de Ankeveense IJsclub of wie ze ook maar te binnen schieten.
Het is werkelijk van belang goed te weten wat je doet als je hier het ijs op stapt. Er is altijd een kans dat je er door gaat. Ook ik reed vorig jaar na drie dagen schaatsen nog in een binnen één nacht dichtgevroren zwanenwak. Ik zag het wel, maar door je snelheid ben je dan al te laat. De prikkers hielpen me er binnen tien seconden weer uit.
Het helpt echt flink als je veel ervaring hebt, het gebied goed kent, kunt luistern naar het ijs of de ijssituatie goed kan lezen. Dat is heel moeilijk uit te leggen; dat is gewoon doen; heel veel jaren lang.

Zoals u aan het filmpje kunt zien was ik er vandaag weer. Ik was zeer nieuwsgierig naar de situatie met niet zo heel erg veel vorst. Hoewel De Arend een ruime -4 noteerde terwijl de KNMI overzichtskaart (zie rechts) slechts -1 aangaf. Het voordeel van werkelijk meten op de goede plek.
En de situatie viel me in vergelijking met gisteren niet tegen. Er was weer enige ijsaangroei geweest (dat kon ik horen!) In zijn algemeenheid voelde het vertrouwder als gisteren.

Van iets andere orde, maar zeker het schaatsen aangaande is het volgende.
U moet maar eens het gastenboek lezen; daar werd gisteren een veel gehoorde kritiek aangezwengeld over de 'vroege vogels op het ijs' waarop ik heb gereageerd.

Naar morgen toe wordt er matige  vorst verwacht, maar ik zal vooral nieuwsgierig zijn naar wat ik werkelijk heb gemeten.
En de komende week zal dat zo blijven: goed kijken wat er werkelijk wordt gemeten. De verwachting blijft nog steeds vorst afgeven in de nacht; overdag zullen de temperaturen boven nul zijn. De ijsaangroeimodellen geven nog één à twee centimeter groei aan voor de komende week.

Ik wens u allen een aangename winterse zondag toe.

Jos Werkhoven
Weerstation De Arend

Kwakkelen???

Wellicht het beste woord dat we bij de verwachtingen voor de komende week kunnen plaatsen: kwakkelen.
Er wordt, met name na het weekend, nog wel vorst voorspeld, maar overdag lijken de temperaturen boven nul uit te komen.
Kijkend naar de weerkaarten blijft Nederland nog geruime tijd onder invloed van het hogeluchtdrukgebied, waarvan de as over ons land heen beweegt.
De modellen hadden er al eerder moeite mee, zelfs de Hagenees mengt zich in de discussie, vanochtend schreef de meteoroloog van het KNMI het volgende:
"De rug-as is aanvankelijk gesitueerd pal boven ons land en kleine verschillen in positionering kunnen grote gevolgen hebben voor een puntverwachting. Tot en met het halverwege volgende week blijft het een subtiel spel van deze positionering. Het is opvallend dat de afbraak van de rug steeds wordt uitgesteld in de opeenvolgende runs. Daarom is het waarschijnlijk nog lastiger om uitspraken te doen over de periode erna. Het vertrouwen in de modellen is daarmee niet groot."
Ik schreef het u gisteren al: Dan is er slechts één ding nog te doen: "Dagelijks meten en inschatten, meer is niet mogelijk. De metingen krijgt u van mij; de inschattingen maakt u zelf." En terwijl ik dit schrijf is de buitentemperatuur al opgelopen naar plus 3.

Sommigen van u, gelukkig maar enkelen, hebben de inschatting gemaakt het maar eens te proberen. Eerder ontving ik van de Hagenees een filmpje van de vroege ochtend: de geluiden welke ik hoorde waren voor mij voldoende signaal.
Voor degenen die er door zijn gegaan was één letter een belangrijk verschil: "Het kon net! - Het kon niet."
Van Dirk Engel kreeg ik nog een bewijsfilmpje van een sloot achter de Vuntus Plas, Loosdrecht. Het filmpje ziet u hier.

Ik heb het derhalve bij een wandeling rondom de plassen gehouden met prachtige beelden zoals u op begeleidende foto's kunt zien.

Een hartelijke groet,

Mooi, stil en dun ijs te Ankeveen.

Er ligt een prachtige ijsplaat in Ankeveen. Of we er met meerderen op kunnen is volgens de verwachtingen hoogst twijfelachtig. Voor vannacht wordt nog wel ongeveer een kleine 5 graden vorst voorspeld.
Echter . . . de huidige weerssituatie (lees in bericht 6 van eerdere berichten) is zelfs voor de geavanceerde computers lastig te voorspellen. Een verschuiving van 50 km van de as van het hoog kan al zeer grote temperatuurverschillen opleveren.

Er waren twee minder helpende factoren bij de ijsvorming:
- de aanwezigheid van bewolking;
- de zeer hoge luchtvochtigheidsgraad.
De afgelopen twee nachten hadden we last van  de aanwezigheid van bewolking. Zonder bewolking (= meer warmteuitstraling) hadden we wellicht twee keer strenge vorst (>-10) gemeten.
De afgelopen dagen was de luchtvochtigheid 90% of hoger. IJs groeit daardoor beduidend langzamer en het ijs wordt ook nog eens minder sterk.

Het leven is daarentegen ook altijd weer onverwacht verrassend en het weer gedraagt zich als het leven zelf. dus wie durft te zeggen wat er over twee dagen staat te gebeuren?

Dagelijks meten en inschatten, meer is niet mogelijk. De metingen krijgt u van mij; de inschattingen maakt u zelf.

Maar . . . staar u niet blind op slechts het ijs. De natuur heeft op ooghoogte ook veel fraais voor u in petto, zoals de foto van Martin Kaarsgaren laat zien. U ziet er ruige rijp, veroorzaakt door de hoge luchtvochtigheid. U leest er meer over in https://nl.wikipedia.org/wiki/Ruige_rijp

Een hartelijke groet,

Nog geen vorstelijke vorst; duiding van de onzekerheid en verandering in de verwachtingen.

Vorige week werden we door de computers van verschillende weerdiensten lekker gemaakt met een stevige vorstperiode in in ieder geval deze week. Zoals u in de eerdere berichten hebt kunnen lezen werd ook ik meegesleurd in het enthousiasme van het ontstaan van een blokkade en zag ons al met velen op het ijs staan.
Die blokkade is er inderdaad wel gekomen (zie de afbeelding 'verschuiving van de as'; verklaring volgt hierna), maar een relatief kleine verschuiving kan flinke invloed hebben op de temperatuur in Nederland. Het verklaart tevens de verschillen welke er optreden in de voorspellingen van de Europeanen en de Amerikanen. Ik leg uit.

Op de linker afbeelding ligt de as van het blokkerende hogedrukgebied ten noorden van Nederland. In die situatie zouden we een oostelijke stroming hebben welke vorst uit oost Europa naar ons transporteert.
Op de rechter afbeelding ligt de as iets gekanteld ten zuiden van Nederland, waardoor met name het noordelijke deel van Nederland met een veel zachtere luchtstroming van over zee te maken gaat krijgen.
De kans is derhalve groot dat er in Nederland grote temperatuurverschillen kunnen gaan ontstaan: dag en nacht vorst in het zuid-oosten, weinig of geen vorst in het noord-westen.
Wijdemeren ligt daar precies tussen; we kunnen derhalve niets meer doen dan afwachten en kijken naar de werkelijke metingen.

Het verklaart de grote verschillen in de voorspellingen van de Europeanen (rode lijn in de ensembleverwachting afbeelding hiernaast) en de Amerikanen (blauwe lijn in de ensemble verwachting). Het verschil zit hem dus niet in een verschil in waarnemingen maar in een verschil in programmering van computers. De computers van de Europeanen zien de as ontstaan zoals ongeveer in de rechter afbeelding. De computers van de Amerikanen zien de as ontstaan zoals ongeveer in de linker afbeelding.
Ook vandaag zijn er (tot 12.00 uur vandaag) nog geen grote verschillen in de ensemble verwachting (die vindt u altijd hier.)

Wat betekent dat allemaal voor het al dan niet schaatsen?
Zoals u zult begrijpen ga ik daar geen harde uitspraak over doen. Ik zal, sterk afhankelijk van de gemeten temperaturen, waarschijnlijk morgen of woensdag een bezoekje brengen aan de Ankeveense Plassen. Dan zijn we één à twee dagen verder en is er ook werkelijk gemeten.

En van die metingen moeten we het, gezien de ontstane onzekerheid, nu zeker hebben.
We wachten derhalve in spanning af.

Een hartelijke groet,

Het gaat er (wellicht) van komen!!!

We moeten de komende dagen nog even door een (sneeuw)natterig appeltje heenbijten, maar daarna gaan we op onze wenken bediend worden: na het weekend wordt steeds duidelijker minstens één week vorst voorspeld met temperaturen die kunnen dalen tot -10 en overdag niet boven nul. Zie de laatste pluim van vanochtend.

U ziet in de kop ook het woord WELLICHT staan. Zekerheid hebben we natuurlijk nimmer als het gaat om voorspellingen langer dan na drie dagen. echter leest u straks ook over een blokkade. Wat dat betreft verhogen de hoge drukvoorspellingen in de weerkaarten wel de waarde van de voorspellingen.

In het weekend is de stroming nog noord-westelijk maar daarna gaat het hoog boven de Azoren een verbinding aan met een zich ontwikkelend hoog boven Scandinavië. Dat stevige hoog houdt storingen voorlopig bij ons weg en er wordt al over een blokkade gesproken.
Het woord blokkade zegt het al: geen veranderingen. Vandaar dat we met een steeds grotere zekerheid mogen zeggen dat we een echte vorstweek tegemoet gaan. Houdt de blokkade aan, dan kan het nog even doorgaan. De verwachting is wel dat na het volgende weekend de kans op minder koud weer met winterse neerslag groter wordt.

Maar zover is het nog lang niet. Wij gaan ons verheugen op zeker een aantal dagen schaatsen op natuurijs. Of het lang genoeg zal gaan duren zodat de ijsverenigingen in Wijdemeren tochten uit kunnen zetten is nog twijfelachtig.

We mogen hopen dat het weekend echt guur gaat worden met wat meer wind en lekker veel sneeuw. Dat laat het water in onze omgeving goed afkoelen. Na het weekend neemt de wind verder af en draait naar meer oostelijke richting. De grote hoeveelheid sneeuw die heden in Europa ligt helpt de temperatuur verder dalen.

Na de eerste echte vorst meld ik me weer met camera om u ook visueel op de hoogte te stellen van de ijsontwikkelingen rond de Ankeveense Plassen. Ik spreek de hoop uit dat ik uiteindelijk ook mag gaan berichten over de diepere Kortenhoefse Plassen en de nog diepere Loosdrechtse Plassen.

We gaan elkaar schaatsend treffen!

Het bleek vandaag weer mogelijk! Op het ondiepe water van het nieuwe natuurgebiedje naast het Naardermeer was het ijs net dik genoeg om heerlijk anderhalf uur met z'n tweeën te schaatsen. We konden een groot deel van de plas benutten met prachtig glas ijs met aan de ZW kant naast de rietkraag (schaduw) het sterkste ijs. Nu maar hopen op een paar strenge vorstperiodes deze winter. Dit was alvast een mooi voorproefje.