Uitzonderlijk zacht begin van het jaar 2005

Temperatuurrecords in Nederland

Bron: KNMI en Weerstation De Arend


Het nieuwe jaar is uitzonderlijk zacht begonnen. Op tal van plaatsen zijn de temperatuur-records voor de eerste tien dagen van januari verbeterd. Vooral in het noorden van het land was het opvallend zacht.

In De Bilt leverden de eerste decade van januari een gemiddelde temperatuur op van 8,1 graden tegen 2,6 graden als langjarig gemiddelde. Weerstation De Arend te Kortenhoef was iets minder warm met een gemiddelde temperatuur van 7,84 graden. Alleen in 1921 waren de eerste januaridagen hier met 8,2 graden nog net iets zachter. Vooral 7 en 10 januari waren uitzonderlijk: in De Bilt werd op deze dagen achtereenvolgens 12,5 (Kortenhoef 12.4) en 13,3 (Kortenhoef 13.1) graden gemeten. Het record voor de eerste decade is 13,5 graden op 5 januari 1999, het record voor de hele maand 15,1 graden op 13 januari 1993. Die extremen zijn dus overeind gebleven.

Ook in januari 1999 was het een aantal dagen achtereen extreem zacht. De Bilt noteerde van 4 t/m 7 januari temperaturen van achtereenvolgens 13,0, 13,5, 13,1 en 11,4 graden. Voor de eerste decade van januari is het hoogste maximum 13,5 graden in De Bilt dus gemeten op 5 januari 1999. Het weerstation Oost-Maarland in het zuiden van Limburg noteerde op 5 januari 1999 een temperatuur 16,4 graden, landelijk de hoogste temperatuur van januari. Ook dat record is overeind gebleven: op 10 januari 2005 noteerde Arcen met 14,7 graden landelijk de hoogste temperatuur.

KNMI - Klimatologische Dienst: Maandoverzicht
JANUARI 2005: ZEER ZACHT, VRIJ DROOG EN ZEER ZONNIG

Januari was in De Bilt een zeer zachte maand met een gemiddelde temperatuur van 5.3 °C tegen 2.8 °C normaal. Op weerstation De Arend was het gemiddelde 5.2 °C. Hiermee eindigt de maand op de zevende plaats in de rij van zachtste januarimaanden sinds 1901. Het hoge maandgemiddelde werd vooral veroorzaakt door de uitzonderlijk zachte start van het nieuwe jaar. Op een aantal KNMI-stations bleek de eerste decade (dag 1 t/m 10) van januari de zachtste van overeenkomstige tijdvakken in tenminste 50 jaar. In De Bilt was de gemiddelde temperatuur over dit tijdvak 8,1 °C. Sinds 1901 was alleen de eerste decade van 1921 nog iets zachter: 8,2 °C.
Het zachte weer werd veroorzaakt door een krachtige zuidwest- tot westcirculatie waarmee subtropische lucht werd aangevoerd. De climax van het zachte weer viel op de 10e met maximumtemperaturen van 11 tot ruim 14 °C. Ook deze waarden bleken op sommige stations de hoogste in tenminste 50 jaar. De landelijk hoogste temperatuur van de maand werd op de 10e gemeten in Arcen met 14,7 °C
Naar het eind van de maand toe kreeg het weer winterse trekjes. Hierdoor kon in De Bilt het aantal vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) toch nog oplopen naar 10 (De Arend 9), het normale aantal bedraagt 13. IJsdagen (maximumtemperatuur lager dan 0,0 °C) kwamen in De Bilt niet voor, het normale aantal bedraagt er vier. In het zuidoosten van het land werden plaatselijk twee ijsdagen genoteerd.
De landelijk laagste temperatuur, -7,8 °C, werd op 24 januari gemeten te Hupsel.

Januari was zeer zonnig met gemiddeld over het land 92 zonuren tegen normaal 52. Vooral in de kustgebieden was januari uitzonderlijk zonnig. Zo bleek in zowel Vlissingen als in De Kooy januari met 112, respectievelijk 102 zonuren de zonnigste januarimaand in bijna honderd jaar. In De Bilt werden 83 uren geregistreerd tegen een langjarig gemiddelde van 52. Het aantal zonloze dagen in De Bilt bedroeg zeven tegen normaal 14. De zon scheen het minst in het oosten van het land met in Heino en op de vliegbasis Twenthe "slechts" 75 zonuren.

Met gemiddeld over het land 52 mm neerslag tegen normaal 69 mm was januari vrij droog. De maanssommen waren grillig verdeeld over het land. Het droogst was Wijk aan Zee met 36 mm, het natst Arcen met 72 mm neerslag. In De Bilt viel 53 mm neerslag tegen normaal 67 mm. De Arend tapte 37.8 mm af.
De 18e en 20e waren landelijk bezien natte dagen met 10, respectievelijk 8 mm neerslag. Op de 18e viel in de zuidelijke helft van het land plaatselijk ruim 15 mm neerslag.
Tijdens licht winters weer in de tweede helft van de maand viel de neerslag af en toe als sneeuw en kon zich soms een (tijdelijk) sneeuwdek vormen. Op de 24e lag er in Twenthe lokaal 5 cm sneeuw.

Op 8 januari stond er in het noordelijk kustgebied enige tijd een storm, kracht negen Beaufort. In het hele land kwamen zware tot zeer zware windstoten voor.

Vorig jaar bedroeg in De Bilt de gemiddelde temperatuur 3,6 °C, de hoeveelheid neerslag 123 mm en het aantal zonuren 48.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1971-2000
De Bilt, 1 februari 2005, Rob Sluijter
Kortenhoef, 1 februari 2005, Jos werkhoven